ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္၌ တစ္ဦးကို တစ္ဦး ယုံၾကည္မႈ ရွိလာပါက ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာ ေျပာၾကား
ျမန္မာႏိုင္ငံ ေနျပည္ေတာ္သုိ႔ ဧၿပီလ ၂ ရက္က ေရာက္ရွိလာခဲ့သည့္ အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာသည္ ၎၏ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ဧၿပီလ ၅ ရက္က ရွင္းလင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ထိုသုိ႔ ေျပာၾကားရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္၌ တစ္ဦးကို တစ္ဦး ယုံၾကည္မႈ ရွိလာပါက ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ယခုထိ မေက်ာ္လႊား ႏိုင္ေသးတဲ့ အႀကီးဆုံး ျပႆနာလို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာဟာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ားနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု အခ်င္းခ်င္း ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡလည္း ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဒါဟာ အလြန္ အေရးႀကီးတဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာေတြကို မေျဖရွင္း ႏိုင္ေသးပါဘူး” ဟု အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ကြၽန္ေတာ္ ေတြ႕ခဲ့တဲ့ ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းဆိုရင္ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ ၿပီး ကြၽန္ေတာ္ေမးပါတယ္။ သူ႔အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ ေနတာကို ေျပာပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းေတြ ၾကားမွာလည္း သူတို႔အခ်င္းခ်င္း ယုံၾကည္မႈ ရေအာင္လည္း ႀကိဳးစား ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အားလုံးကို အႀကီးမားဆုံး ျပႆနာက ဘာလဲလို႔ ကြၽန္ေတာ္ ေမးတဲ့အခါမွာ ယုံၾကည္မႈ ကင္းမဲ့ျခင္းလို႔ ကြၽန္ေတာ့္ကို ေျပာပါတယ္။ ဒါနဲ႔ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ကြၽန္ေတာ္ေမးပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲလို႔ သူတို႔ကို ေမးတဲ့အခါမွာ တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ ယုံၾကည္မႈ မရွိဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ အျပန္အလွန္ ယုံၾကည္မႈ ရွိလာႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းလာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ၎က ဆက္လက္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ အားလံုးကို တုိက္တြန္းခ်င္တာက တစ္ခ်ိန္မွာ အားလံုးပါ၀င္တဲ့ တရားမွ်တတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိဖို႔ ႏိုင္ငံေရးနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းဖို႔ တုိက္တြန္းပါတယ္။ ဒါမွတိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡေတြ မရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာက ေျပာၾကားသည္။
အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာ၏ Carter Center ႐ုံးခြဲတစ္ခုကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ မၾကာမီ ဖြင့္လွစ္သြားရန္ရွိေၾကာင္း ဂ်င္မီကာတာက ေျပာၾကားသည္။
အဆိုပါ ရွင္းလင္းေျပာၾကားမႈသုိ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ား၊ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ား၊ ဖိတ္ၾကားထားသူမ်ား စုစုေပါင္း ၄၀၀ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ ခဲ့ၾကသည္။
အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၊ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္၊ တိုင္းရင္းသား ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီ အခ်ဳိ႕မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အရပ္ဖက္လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားမ်ားႏွင့္ ရန္ကုန္ႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္တို႔၌ သီးျခားစီေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
ထိုသုိ႔ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္ေနေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကိစၥရပ္မ်ား၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာင္ရြက္မည့္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူေရး ကိစၥရပ္မ်ား၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၊ ရခိုင္ေဒသ အပါအ၀င္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ေဒသမ်ားမွ ဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ အိုးအိမ္ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေရး၊ ပညာေရးႏွင့္ က်န္းမာေရး ျမႇင့္တင္ေရး ကိစၥရပ္မ်ား၊ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ခ်စ္ၾကည္မႈႏွင့္ ဆက္ဆံေရး တိုးျမႇင့္ေရး ကိစၥရပ္မ်ား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ တုိင္းရင္းသားပါတီမ်ား အေနျဖင့္ တြန္းအားေပးႏိုင္မည့္ အေျခအေန၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျပာင္းအလဲ အေပၚတြင္ တုိင္းရင္းသား ပါတီမ်ား၏ သေဘာထား၊ တုိင္းရင္းသားေရးရာ ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား စသည္တို႔ကို ေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္ခဲ့သူမ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ထို႔ျပင္ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံရာတြင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား၊ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆုိင္ရာမ်ား၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈ အေျခအေနမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္အသီးသီးတြင္ တပ္မေတာ္မွ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ ေနမႈမ်ားႏွင့္ တပ္မေတာ္၏ အခန္းက႑မ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္း ႏုိင္ငံမ်ား၏ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနမ်ား၊ ျမန္မာ-အေမရိကန္ တပ္မေတာ္ႏွစ္ရပ္ၾကား ဆက္ဆံေဆာင္ရြက္မႈ အေျခအေနမ်ားကုိ ေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။
“ေတြ႕ဆံုခဲ့ရသူ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အနာဂတ္ေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ၊ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ လက္ရွိစိန္ေခၚမႈေတြ အတြက္ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြ သိခဲ့ရလို႔ပါ။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို လိမၼာပါးနပ္တဲ့ ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြ၊ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္မႈ၊ လူ႕အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကို တည္ေထာင္မႈ၊ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေအာင္ျမင္စြာ က်င္းပႏုိင္ခဲ့မႈေတြအေပၚ ႀကိဳဆိုပါတယ္” ဟု အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာက ေျပာၾကားသည္။
ဂ်င္မီကာတာႏွင့္ ေတြ႕ဆံုမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ဦးခြန္ထြန္းဦးက “တုိင္းျပည္အေရးကို ေျဖရွင္းမယ့္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးလို႔ ယူဆၿပီးေတာ့ အျဖစ္မွန္ေတြ ကြၽန္ေတာ္ေျပာပါတယ္။ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔လည္း ယံုၾကည္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာက တိုင္းရင္းသား ကိစၥတင္ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ လူမ်ဳိးေရး ျပႆနာေတြ၊ ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြပါ ျဖစ္လာၿပီဆိုေတာ့ အားလံုး ၀ုိင္း၀န္းပါ၀င္ ရွင္းလင္းၾကမွရမယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားသည္။
အသက္ ၈၈ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီ ျဖစ္ေသာ အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာ ဦးေဆာင္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ လာေရာက္ျခင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ကူညီ ေထာက္ပံ့ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို လာေရာက္ စူးစမ္းရွာေဖြျခင္း ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္ သမၼတအျဖစ္ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ၿပီးေနာက္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်င္မီကာတာသည္ ၎၏ဇနီးျဖစ္သူ ႐ို႔စ္လင္းႏွင့္အတူ Carter Center ကို စတင္တည္ေထာင္ကာ ႏုိင္ငံေပါင္း ၇၀ ေက်ာ္တြင္ ျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား ျဖစ္ေပၚေရး၊ သီးႏွံအထြက္တိုးေရး အတြက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ားမွ လယ္သမားမ်ားအား ပညာေပး အစီအစဥ္မ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးလ်က္ရွိသည္။
ထို႔ျပင္ ဂ်င္မီကာတာသည္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္ကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး ျပဳလုပ္ခဲ့၍ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္ဆုကို ရရွိခဲ့သည္။
Category:
